Mp3, wav, flac, wma, mpeg 1, mpeg 4, dvix, 264 veel gehoorde namen maar maar wat is dat nou eigenlijk en hoe werkt het.

Even terug naar het begin: toen men de cd uitvond moest er een manier bedacht worden om geluid, wat tot toen toe altijd analoog was digitaal te maken. Een cd werkt namelijk met enen en nullen (aan-uit computertaal).

Afhankelijk van de gewenste kwaliteit zijn er meer enen en nullen (de bitrate) nodig. Hoe hoger de bitrate hoe beter de kwaliteit, daarnaast is er de sampelrate ook daar geldt hoe hoger hoe beter (en groter het bestand).

Destijds werd als standaard WAV PCM 48 KHZ gekozen als sampelrate, (tegenwoordig is 96 KHZ en hoger in gebruik in studio’s). Men wilde geen concessie doen aan de kwaliteit het probleem is echter dat men vond dat er een complete symfonie van Bach op een cd moest kunnen.

Dit ging echter niet passen zonder de diameter die in eerste instantie 11,5 cm was groter te maken. Men koos er voor de cd iets groter te maken namelijk 12cm en een iets lagere sampelrate te gebruiken 44.1 KHZ. De fabel dat een cd de beste kwaliteit is kunnen we dus gelijk de wereld uit helpen, de meeste zullen het verschil overigens niet horen.

WAV PCM= ongecomprimeerd geluid, maximale kwaliteit echter veel schijfruimte nodig (ongeveer 10 mb/ minuut bij 44.1 khz). Vooral gebruikt in studios (96 khz en hoger) en op een CD (44.1 khz). Nadeel WAV bestanden zijn maximaal 4 gigabyte groot

Compressie
Zonder compressie zou de wereld er heel anders uit zien, bestanden zouden erg groot zijn en live video kijken via internet zonder glasvezel onmogelijk. Een cd werkt dus met WAV PCM bestanden die groot zijn, de meesten mensen zitten hier niet op te wachten in hun mail bus.

compressie maakt het mogelijk om geluid en beeld kleiner te maken. Het principe is vrij simpel, alles wat je al hebt hoef je niet nog eens te bewaren. Het makkelijkste is het om een film in gedachten te nemen, een film bestaat uit een aantal frames (fotos). Deze versnelt (25 beelden per seconden in ons pal systeem (29,6 in ntsc & 24 in blu-ray) achter elkaar afspelen maakt dat we denken dat het beweegt.

Neem in gedachten een aantal fotos uit deze film, veel zijn gelijk, er veranderen meestal maar een aantal dingen. Door te bekijken wat er veranderd en te onthouden wat gelijk is kan je de dingen die gelijk zijn vergeten, deze informatie heb je immers al opgeslagen. Zo is het ook met mp3, wat je al hebt laat je weg waardoor je minder hoeft te onthouden. Het zelfde geldt voor andere coderings vormen.

FLAC
FLAC is de beste keuze wanneer je zonder verlies geluid wil comprimeren. Het is gratis, goed ondersteunt in players en het is snel.

FLAC: Free (Lossless Audio Codec) gecomprimeerd zonder kwaliteitsverlies (lossless) haalt een compressie van 30 tot 50 procent. Nadeel opent niet in alle geluid software.

Mp3
Eigenlijk bestaat mp3 niet, het is mpeg 1 layer 3. De layer 3 is later in de volksmond mp3 genoemd. Mpeg1 komt uit de tijd van cdi, een geflopte standaard van Philips die werkte met een cd als opslag medium waar film en geluid op gezet kon worden. Een logische stap na de videoband en de analoge beeldplaat (ook geflopt) om digitaal te gaan werken waardoor er meer op een schijf kan.

Het kleiner comprimeren gebeurt door dingen uit het geluid die een mens toch niet echt hoort weg te laten. Als een bepaalde toon bijvoorbeeld hard is, zal een toon die er vlak naast ligt en zacht is praktisch niet hoorbaar zijn. Deze kan je er dus uit filteren. Daarnaast is er een klassieke compressie, die zowel kijkt naar het linker als rechterkanaal kijkt maar slechts eenmaal openslaat (joint stereo).

MP3-compressie is lossy, dat wil zeggen dat er gegevens bij het comprimeren verloren gaan. Hierdoor kan de oorspronkelijke vorm niet meer worden teruggewonnen, alleen benaderd. Als gevolg kan een muziek-MP3-bestand bij afspelen wat verschillen van het origineel (vlakker, bijgeluiden), hoewel dat bij blinde luistertests en bij hoge bitrates met een goede encoder (zoals LAME) buitengewoon lastig aantoonbaar bleek. Dat er sprake is van verlies in kwaliteit zal in veel gevallen pas merkbaar zijn na een aaneenschakeling van encode-decode-encode-decode-stappen.

Mpeg 1 kom je in film niet veel meer tegen omdat de kwaliteit niet meer van deze tijd is. Ook de resolutie is matig waardoor het beeld korrelig is, zeker op de hedendaagse grote schermen. Het geluid leeft enorm veel in gebruik namelijk MP3. Afhankelijk van de grote van het bestand dat u wilt hebben is er een hogere bitrater mogelijk (32KB tot 320KB).

Ook de sampelrate kan hoger en lager zijn, de meest gebruikte is echter de cd standaard 44,1. Het spreekt voor zich dat hoe groter het bestand hoe beter de kwaliteit.

MP3: gecomprimeerd met kwaliteitsverlies haalt een compressie van 30 tot 50 procent.
Nadeel opent niet in alle geluid software. Nadeel maximaal 2 kanalen mogelijk (stereo).

WMA
Tegenwoordig kom je ook WMA tegen, dit is een variant van Microsoft en is kleiner dan mp3. De kwaliteit zou beter moeten zijn echter u moet dan wel de juiste codac (vertaal software) hebben op uw computer maar dat geldt ook voor mp3. Of het veel nut heeft betwijfel ik, of je 4000 of 5000 nummers op een dvd kwijt kan, waar gaat het over.

Mpeg 1, 2, 4, divx, AC3 & DTS
Na mpeg 1 kwam er mpeg 2, dit is de standaard van de dvd geworden. Het beeld en geluid is zeer goed echter de bestanden zijn groot. Voor 2 uur is 4,7Gb nodig, (bedenk even dat een cd 0,7 GB is) en dat is te groot voor internet om live te kijken. Het geluid veranderde ook in AC3, een vorm die meerdere kanalen (maximaal 5) mogelijk maakt (bioscoop effect) en wederom kleiner werd. Vrij snel er na kwam ook DTS wat in het begin 6 kanalen had, beide vormen kom je niet tegen voor muziek tenzij u naar een dvd kijkt.

Men maakte een opvolger van mpeg 2, mpeg 4. Deze standaard heeft een nieuwere en betere compressie techniek die met een lagere bitrate beter beeld geeft geeft. Lagere bitrate betekend kleinere bestanden en dat bied weer mogelijkheden. Een film van 1,5 uur past nu op 1 cd, goed de kwaliteit is minder dan een dvd echter vele malen beter dan de cdi en nu geschikt voor internet.

Het probleem is dat mpeg4 onder een licentie valt en dus niet vrij te gebruiken is, daarom hebben hackers de compressie techniek gekraakt en volgens vele beter gemaakt. Het heet nu divx en wordt massaal gebruik op internet. Het geluid is echter nog steeds gebaseerd op mp3. Divx is dus gewoon mpeg4!

X264
Nu wordt HD mogelijk, hoge resolutie (1920 * 1080) en toch behapbare bestanden. Vergeet niet dat een HD file 5 maal meer informatie heeft dan een DVD (mpeg 2). Deze codec wordt ook gebruikt bij Blu-ray, meestal met een DTS geluid in HD mode.